Dr. Bülent Dizdarlı açıkladı

Öncelikle şunu ifade edeyim. Benim gibi düşünen bir çok hekimin, baştan beri çok şikayet ettiği Aşı Firmalarının ürünlerini yeterince paylaşmaması ve zengin ülkelerin aşı stoklama sorunun büyük ölçüde aşıldığı görülüyor. Bu sayededir ki önce Moderna sonra Pfzzer Ceo’lrı ardından da W.H.O direktörü Pandeminin gelen bahar içinde bitebileceğini söylediler. Aşıların daha da geliştirilmesi yanında covid-19 u hızlı tedavi edecek ilaçların üretime girmesi de bu olguyu destekliyor. Tabi ki biz sahadakiler, bu söylemi ihtiyatlı bir iyimserlikle karşılıyoruz. Çalışmalara ara vermeden kurallara uyarak yaşamı devam ediyoruz.

Gelelim aşılarla ilgili yayınlardan yaptığım genellemeye:

1- Ülkemizde en yaygın olarak yapılan Sinovac aşılarının koruyucu etkinliğinin kısa olması nedeniyle, ikinci dozdan sonra 3-6 ay içerisinde, üçüncü doz aşı yaptırılması gerektiğini daha önce yazmıştım. Bu yazımda da sağlık açısından sakınca yoksa üçüncü hatırlatma dozunun farklı bir aşı olarak seçilmesini önermiştim. Yeni çıkan yayınlarda bunu destekliyor. Sinovac sonrası Pfşzzer-Biontech, Moderna , Oxford Astra Zeneca, Jannsen aşılarından biriyle yapılan hatırlatma dozunun beklenenden çok koruyuculuk sağladığı ifade ediliyor. Bu nedenle ciddi bir sağlık sorununuz olmadıkça, sizi takip eden hekim önermedikçe, üçüncü doz tercihiniz Sinovac dışında bir aşı olsun.

2- Janssen (Johnson&Johnson) aşıları tek doz olmaları nedeniyle çok seviliyor. %75 koruyuculuk etkisi olduğu saptanan bu aşıların, etki süresi ve hatırlatma dozunun ne zaman yapılacağı konusu ise yeni yeni tartışılıyor. Halen 9-11 ay etkinlik süresi olacağı teorisi ön planda olmasına karşın ,California da ikinci dozların 1-2 ay içinde isteyene yapıldığı ve önerildiği de açıklanmıştır. Her ne kadar bu uygulama ne ABD sağlık otoriteleri ne de W.H.O tarafından onay almamışsa da olumsuz bir durum ya da açıklama da olmamıştır. Benim kişisel kanaatim Kaliforniya sonuçları yakın zamanda J&J aşısı tatbik edilenlere ne zaman hatırlatma dozu yapmamız konusunda bizlere ışık tutacaktır.

3- Oxford Astra Zeneca, Birleşik Krallık’ta en çok kullanılan aşı türüdür. Vektörel bir aşıdır. Sadece bu ülkede Kırk milyona yakın insan bu aşıyla tanışmıştır. Hakkında çıkan onca olumsuz magazin haberine karşın %79 koruyuculuğuyla son derece etkili bulunmuştur. İngiltere’de ikinci doz sonrası 6-9 ay içinde üçüncü dozların yapılmasına başlanmıştır. Bizde de özellikle iki doz Sinovac olanlara hatırlatma dozu olarak uygulanmasında fayda vardır. Bilindiği gibi Sağlık bakanlığımızın elinde olan bu aşıların kullanma süresi ay sonu bitecektir. Bu nedenle iki doz Sinovac olup da 3.doz alması gerekenlere tavsiye edebileceğim bir aşıdır.

4- Pfizzer- Biontech: mRNA tekniğiyle yapılan bu modern aşı gurubu en çok tercih edilen aşılar olmuştur. %90 üzerindeki koruyuculuğu bunun başlıca nedenidir. Pfizzer-Biontech aşılarının da etki süresi henüz kesin değildir. Bazı ülkelerde 8-9y sonra üçüncü dozun yapılması konusu gündeme alınmıştır.

5- Moderna: Ülkemizde en az bulunan aşıdır. Pfzzer gibi mRNA tekniğiyle yapılmıştır. Aslında şuan dünyanın bir numarası olan bu aşının popülerliği de özellikle Delta Varyantına karşı dahi %94 etkin olduğunun açıklanmasıdır. Hatırlatma dozu konusu henüz çok gündem de değildir.

6- Sputnik V : Rusların yaptığı, Oxford Astra Zeneca benzeri, Vektörel aşıdır. Bizim ülkemizde yoktur.

Kendimce güncel bilgileri toparlamaya çalıştım. Lütfen aşı olun. Talimatlara uyun. Her şey yolunda giderse gelen yaz eski normali yaşayabiliriz.