ABD’li eski diplomat ve analist Matt Bryza, Yunanistan’ın 23 Ağustos’ta Girit Adası’nda konumlu Rus yapımı S-300’lerle Türk F-16’larına yaptığı tacize ilişkin değerlendirmede bulundu:
“Ankara’nın belirttiği gibi askeri prosedürlere göre bu, düşmanca bir davranıştır. Benim için bir NATO müttefikinin diğer bir NATO müttefikine karşı bu şekilde bir eylemde bulunması şoke edici.”
Washington merkezli düşünce kuruluşu Atlantik Konseyinin üyesi ve ABD’nin eski Bakü Büyükelçisi Matt Bryza, olayı, Ankara’nın Ağustos 2020’de iki ülke arasında yükselen gerilimi düşürme çabalarını reddeden Yunan tarafının “bir başka tırmandırma işareti” olarak gördüğünü belirtti.
Bryza şöyle devam etti:
“Ankara’nın bakış açısından, Ankara, Atina’nın tırmandırmaya karar verdiği şeyi düşürmeye çalıştı ve Türk F-16’larının S-300 radarları tarafından kilitlenmesi, Ege Denizi’ndeki göçmenlerin Yunan tarafından Türk tarafında geri itilmesi gibi bir başka tırmandırma işareti.”
Yunan medyasında, Atina’nın 23 Ağustos’taki tacizinin, “Türkiye’nin Atina’yı kışkırtmaya yönelik hareketlerinin sonucu” olarak gösterilmesine ilişkin Bryza, “Bu, tamamen yanlış bir anlatı ve bence, Yunan siyasi liderleri Türkiye korkusunu, kendilerini iç siyasette güçlendirmek için bir yol olarak kullanıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
“Yunanistan’ın Ege ve Doğu Akdeniz’deki eylemleri, provokatif görünüyor”
Bilkent Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Tudor Onea da Yunanistan’ın, Ege ve Doğu Akdeniz’de provokatif görülebilecek bazı eylemlerde bulunduğunu hatırlattı.
Onea, nüfusu, ekonomisi ve askeri kapasitesi açısından Türkiye’nin ilişkide “ağır basan” taraf olduğuna dikkati çekti.
Rekabetin asıl kaynağının Akdeniz’deki doğal gaz rezervlerinin keşfi olduğu değerlendirmesinde bulunan Onea, Yunanistan ve Türkiye’nin üzerinde hak iddia edebildiği alanları tanımlayan Münhasır Ekonomik Bölgeleri (MEB) arasında net bir sınır çizgisine sahip olmaları konusundaki tartışmaların da yeniden alevlendiğine dikkati çekti.
Onea ayrıca, Yunanistan’ın direnebilmesinin tek yolunun dışardan yardım almak olduğunu ve Yunanistan’ın bunu yıllardır “modus operandi” olarak benimsediğini belirtti.
Onea, Türkiye’nin, ABD başta olmak üzere NATO’yu, Yunanistan ile olan anlaşmazlıklarında yeterince desteklemediği için sık sık eleştirdiğini ancak ABD’nin mevcut önceliğinin Doğu Asya ve Rusya olduğunu da sözlerine ekledi.
Yunanistan’ın provokasyonları
ABD’nin, taraflar arasındaki gerilimin “riskin ve ciddi bir yanıtın” olacağı noktaya taşınmaması ve diplomatik uzlaşının sağlanması adına baskı uygulamaya müracaat edeceğini kaydeden Onea, ABD’nin bölgesel barışı temin etmek için iki ülke ile iyi ilişkilere sahip olduğu yorumunu yaptı.
Türk dış politikası ve güvenlik analisti Ömer Özkızılcık ise ABD Senatörü Bob Menendez’in, Yunan lobisinin “kilit unsuru” olduğunu söyleyerek Yunanistan’ın, Türk F-16’larına radar kilidi atmasının, Menendez’in Yunanistan ziyaretinin ardından geldiğine dikkati çekti.
