Alas: Bu böyle olmayacak!
HAL YASASI ŞART!
Halkın Partisi Tarım Komitesi başkanı ve MYO üyesi ziraat yüksek mühendisi Yrd. Doç. Dr. Turgut Alas hükümetim yaş meyve ve sebze toptan fiyatlarını haftalık olarak belirleme girişiminin iç tutarsızlıklarına ve ard arda gelen çelişkili açıklamalara dikkat çekerek “anlaşılan bu böyle olmayacak, bu süreç fiyatlara vatandaş lehine yardımcı olmadığı gibi üreticiyi de mağdur ederek herkesin kafasını karıştırıyor. Bu şartlarda tek çıkış yolu hem üretici, hem tüketici hem de toptancıyı dikkate alacak dengeli bir hal yasasının bir an önce yürürlüğe konulmasıdır” dedi.
HP MYO üyesi Alas açıklamasında şu hususlara dikkat çekti:
“BİR GÜN ÖYLE BİR GÜN BÖYLE”
30 Kasım 2022’de Resmi Gazetede yayınlanan karara göre “Yaş Sebze ve Meyve Referans Fiyatlarının Belirlenmesi” için bir komite oluşturuldu. Yine aynı karara göre bu komite her hafta Salı günü toplanıp sebze/meyve için referans fiyat belirleyecekti. 28 Aralık 2022 tarihinde ilk kez Ticaret Dairesi tarafından fiyat açıklandı, daha sonra 2 Ocak 2023 (Pazartesi) ve hemen akabinde 4 Ocak (Çarşamba) 2023 tarihlerinde de tekrardan fiyat açıklandı. Bu tarihlerin hiçbiri de karardaki Salı gününe uymuyordu. Sonrasında, 5 Ocak 2023 günü Ekonomi Bakanı fiyatların artık haftada 3 gün (Pazartesi,Çarşamba ve Cuma) açıklanacağını söyledi. Bu açıklama sonrası, 6 Ocak 2023 ve 9 Ocak 2023 tarihlerinde yeni fiyat açıklamaları devam etti.
“CEVAPSIZ SORULAR”
Resmi Gazete kararı sonrası, bu komitenin tarımsal üretimde atılması gereken adımlar atılmadan bir işe yaramayacağını, üretici-toptancı-marketçi-tüketici zincirinde daha da fazla kaosa ve karışıklığa sebep olacağını söylemiştik.
Tarımsal girdi (elektrik, akaryakıt, gübre, tohum, fide, sulama suyu vb.) fiyatları artmaya devam ederken, üreticinin maliyetlerini düşürecek adımlar atılmadan fiyat belirlemeye çalışmanın kazanda su dövmekten farkı olmayacağı konusunda uyarmıştık.
Bu komiteyi kurarken, hem üreticiyi hem tüketiciyi hem de toptancıyı korumak için böyle bir karar aldığınızı iddia etmiştiniz. Belirleyeceğiniz toptan satış fiyatlarını üretici için hangi tüketici için hangi toptancı için hangi kriterlere göre hesaplayıp belirleyeceksiniz diye sormuş herhangi bir cevap alamamıştık.
Belirlediğiniz toptan satış fiyatı toptancının markete satış fiyatıdır. Peki toptancının tarladan/bahçeden/seradan ürünü hangi fiyattan alıp üreticiye hangi fiyattan ödeme yapacağını nasıl denetlemeyi düşünüyorsunuz diye sormuş herhangi bir cevap alamamıştık.
Pazartesi’nden Çarşamba’ya, Çarşamba’dan Cuma’ya üretim girdi maliyetleri artacak ya da azalacak da buna göre fiyatlar da artacak ya da azalacak mı ? Bunu hesaplamak, denetlemek ve karar almak pratikte ne kadar uygulanabilirdir ? diye sormuştuk, herhangi bir cevap alamadık.
Üretici, toptancı ve marketin kar marjı ne olarak hesaplanıp fiyat belirleyeceksiniz ? diye sormuştuk, herhangi bir cevap alamadık.
Belirlediğiniz fiyatlar “tavsiye” fiyatlardır. Bunlara uyma zorunluluğu yoktur. Uyulmazsa fiyatları nasıl ucuzlatmayı düşünüyorsunuz ? Tavsiye karar tüketiciyi nasıl koruyacak ? diye sormuştuk, herhangi bir cevap alamadık.
Güney’den Kuzey’e kaçak hıyar geçirildiği, bu şekilde hıyar fiyatının ucuzlatılmaya çalışıldığı, bu nedenle seracılar birliğinin hıyar hasatını durdurma kararı aldığı doğru mu ?
Toplantıya hükümet temsilcisi olarak katılan müsteşarın; “fiyat belirlemede aslında yasal olarak bizim bir yetkimiz yok” dediği, üretici temsilcileri ile toptancılar birliği temsilcilerine “sizin kendi aranızda anlaşmanız gerekir, anlaşırken tüketiciyi zorlamayacak fiyatlar belirleyin” dediği doğru mu ?
Ekim 2022’de, “üretici istediği fiyatı belirleyemez, üreticiye %20-30 kâr yeter” diye açıklama yapan Tarım Bakanı neden sessiz ?
Daha çok soru sorulabilir. Ama hepsinin cevabının aynı yere çıkacağını biliyoruz.
“KAOS YARATTINIZ”
Bugün gelinen noktada;
Üretici, durumdan rahatsız, girdi maliyetlerini karşılayamıyoruz diyor.
Toptancı, durumdan rahatsız, nakliyeyi sağlayan mazot dünya parası, asgari ücret arttı, biz bu fiyatlar üzerinden %20 komisyon ile nasıl iş yapıp çalışan maaşı ödeyeceğiz diye şikayet ediyor.
Tüketici zaten ucuzluk falan görmedi.
Komite oluşturma kararını aldığınızda bunun çalışabilir bir uygulama olmayacağını, sıkıntılar çıkacağını, iş yapayım derken daha da kaos yaratacağınızı söylemiştik. Gelinen noktada sorunu çözmek için adım attığınızı iddia ederken daha da çok soruna sebep oluyorsunuz. Düğüme düğüm atarak, bilimden ve gerçeklerden uzak günü kurtarma amaçlı attığınız her adım üretimde daha da büyük kapanmaz yaralara sebep oluyor.
Sn. Ünal Üstel, KKTC’nin Akdeniz coğrafyasından Dünya’ya açılacak tarımsal bir kapı olacağını söylemişti. Uyguladığınız yanlış politikalar nedeni ile kendi toplumumuzun her yeni günde gıdaya ulaşmakta daha da zorlandığının, gıda güvencesinin daha da azaldığının farkında mısınız ?
