Yapılan açıklamada koroanvirüs salgınının ülke ekonomisine etkilerinin incelendiği salgın sürecine ait daha önce dört farklı raporun yayımlandığı anımsatılarak, 2020 yılı KKTC ekonomisindeki gelişmeleri gösteren son veriler ve DPÖ tarafından hesaplanan GSYİH’daki değişim tahmini aktarıldı.
Devlet Planlama Örgütü tarafından yapılan yazılı açıklama şöyle:
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ve dünyada yaşanan Corona salgınının ülkemiz ekonomisine etkilerinin incelendiği salgın sürecine ait olarak daha önce dört adet rapor tarafımızdan yayınlanmıştı.2020 Yılı KKTC Ekonomisindeki gelişmeleri gösterenson verilerve bu verilere göre hesapladığımız GSYİH’daki değişim tahminimiz aşağıda belirtilmektedir.
Dış Ticaret
KKTC Ticaret dairesinden alınan verilere göre Ocak-Eylül 2019 toplam ithalat miktarı 1,027,708,816 USD (5,797,527,494 TL) iken 2020 yılının ayni döneminde USD cinsinden %28 azalarak 744,566,991 USD’ye gerilemiştir ( 4,964,651,311 TL) Bu azalma Türk lirası (TL) cinsinden ise %14.4 olmuştur.
İhracat rakamlarına bakıldığında ise 2020 yılının, 2019 yılına göre daha iyi bir yıl olduğu görülmektedir. 2019 Ocak-Eylül döneminde 67,264,498 USD’lik (376,959,556 TL) ihracat miktarı,2020 yılının ayni döneminde %23 artış ile 82,578,985 USD’ye (543,474,218 TL’na) ulaşmıştır. Türk lirası cinsinden artış %44.1 ‘dir.
Enerji
Akaryakıt satışlarında Euro-dizel yakıtta 2019 yılı Ocak-Ekim döneminde toplam satışı 133.5 milyon litreyken , 2020 yılının ayni döneminde 101.7 milyon litrenin biraz üzerinde gerçekleşmiştir. Ağırlıklı olarak kullanılan 95 oktan benzin satışları 2019 Ocak-Ekim aylarıarası 120milyon litre civarındayken 2020’nin ayni döneminde 92 milyon litre civarında kalmıştır. Bu durumda genel olarak 2019 Ocak-Ekim dönemi ile 2020 yılının aynı dönemi karşılaştırması benzin ve dizel satışlarında miktar olarak %24 civarı bir azalmayı göstermektedir. Elektrik tüketiminde ise 2020 yılının 2019 yılına göre %10 civarı bir azalma ile tamamlanması beklenmektedir.
Merkezi Bütçe
Maliye bakanlığı “Yerel Gelirler” kaleminde ilk 10 aylık performans karşılaştırması yapıldığında 2019 yılında toplanan 963 milyon USD’lik (5.43 milyar T’likL) gelire karşın 2020 yılının ilk 10 ayında 784 milyon USD (5.41 milyar TL) gelir elde edilmiştir . Bu kalemde, ilgili dönemde USD cinsinden yaşanan %18.5’lik gerilemeye karşın TL olarak görece sabit kaldığı (%1 civarı gerileme) gözlemlenmiştir.
Gelir Ve Vergi Dairesinden alınan beyana dayanan hasılatlara göre 2020 yılı salgın sonrası KDV beyanlarının, 2019 beyanlarına göre TL olarak bile, önemli ölçüde azaldığı görülmektedir.
Bankacılık
KKTC Merkez bankasından alınan verilere göre 2019 yıl sonu olan Aralık ayında 32.84 milyar Türk lirası mevduata sahip olan bankacılık sektörü Eylül 2020 itibari ile 40.12 milyar TL mevduat rakamına ulaşmıştır. Yine aynı dönemler için kredi toplamı 2019 yılsonunda 21.3 milyar TL’den Eylül 2020 itibari ile 25.76 milyar TL’ye çıkmıştır. ABD doları cinsinden aynı rakamlara bakıldığında ise mevduat toplamı 2019 yılsonunda 5.52 milyar USD iken Eylül 2020’de 5.12 milyar USD’ye gerilemiştir. Kredilerde ise 3.58 milyar USD rakamından 3.29 milyar USD rakamına gelinmiştir. Böylece geçen yılın Eylül ayına göre mevduatlarda USD cinsinden yaklaşık %3.8, kredilerde ise %2 civarı gerileme görülmüştür.
2020 Enflasyonu
Kasım ayı itibari ile %14.55’e ulaşan Tüketici Fiyat Endeksinin Aralık ayı sonunda %16 civarı bir miktara ulaşacağını öngörmekteyiz.
Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)
Yukarıda bahsedilen verilerle birlikte, Örgütümüzce 2020 yıl sonu için yapılan hesaplara göre K.K.T.CGayrı Safi Yurt İçi Hasılasında yıllık bazda, reel olarak %14.3 civarı küçülme olması tahmin edilmektedir.
