Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı tarafından “Özgür birey, güçlü toplum, daha demokratik bir Türkiye” vizyonuyla hazırlanan İnsan Hakları Eylem Planı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yarın açıklanacak. Alınan bilgiye göre, Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezinde saat 13.30’da düzenlenecek programa, siyasi partilerin genel başkanları da davet edildi. Programa ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop, yüksek yargı başkanları, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi üyeleri, gayrimüslim cemaat temsilcileri, büyükelçiler ile Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB), Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) temsilcileri, sivil toplum kuruluşlarının başkanları, rektörler, dekanlar, akademisyenler, hukukçular ve gazeteciler katılacak. İnsan Hakları Eylem Planı, Cumhuriyet’in 100. yılına girmeye hazırlanan Türkiye’nin temel politika belgesi olacak. Plan, mevzuat ve idari faaliyetleri hukuki öngörülebilirlik, şeffaflık ve hesap verilebilirlik temelinde ele alacak. Mülkiyet hakkına, kazanılmış haklara, suç ve cezanın şahsiliğine, masumiyet karinesine güçlü bir vurgu yapılan planla, bu alanlarda çeşitli değişiklikler hedefleniyor. Bunun yanı sıra planda, yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını, hakimlik teminatını ve adalete erişimi güçlendirecek önemli faaliyetler öngörülüyor. Planın nihai amacının “yeni ve sivil bir anayasa yapmak” olduğu belirtiliyor. 2 Mart, bu nedenle aynı zamanda yeni anayasa çalışmaları için milat anlamı taşıyor. İnsan Hakları Eylem Planı, 2019 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan Yargı Reformu Stratejisi ile 11. Kalkınma Planı temelindeki reform ve ilerleme iradesine dayanıyor. Uygulamadaki sorunların çözümüne yönelik üst düzey farkındalık ve güçlü bir koruma sisteminin oluşturulmasını öngören Eylem Planı ile hak ve özgürlükler alanını geliştirici değişiklikler, mülkiyet hakkı ve sözleşme hürriyetine ilişkin kişileri koruyucu faaliyetler de hedefleniyor. Yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesinin de ön planda tutulduğu çalışmada, hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık, ifade, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması geniş yer alıyor. Kırılgan kesimlerin korunması, toplumsal refahın güçlendirilmesiyle ilgili önemli adımları içeren İnsan Hakları Eylem Planı’nda ayrıca kişinin maddi ve manevi bütünlüğü, özel hayatının güvence altına alınması, mülkiyet hakkının daha etkin korunması, yargı bağımsızlığının güçlendirilmesi, insan hakları konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkındalık oluşturulması amaçlanıyor. Eylem Planı, insan hakları standartlarının yükseltilmesine yönelik 9 amaç ve 11 temel ilkeden oluşuyor. Planda yer alan 11 temel ilke şöyle: 1- İnsan, doğuştan sahip olduğu vazgeçilmez haklarıyla yaşar. Devletin temel amaç ve görevi, bu hakları korumak ve geliştirmektir. 2- İnsan onuru, bütün hakların özü olarak hukukun etkin koruması altındadır. 3- Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebepler temelinde hiçbir ayrımcılık söz konusu olmaksızın herkes hukuk önünde eşittir. 4- Kamu hizmetinin herkese eşit, tarafsız ve dürüst biçimde sunulması, bütün yönetsel faaliyetlerin temel özelliğidir. 5- Mevzuat, tereddüt doğurmayacak şekilde açık, net, anlaşılır ve öngörülebilir kurallar içerir, kamu otoriteleri bu kuralları hukuk güvenliği ilkesinden ödün vermeden hayata geçirir. 6- Sözleşme özgürlüğüne, hukuki güvenlik ilkesi ve kazanılmış hakların korunması prensibine aykırı olarak hiçbir şekilde müdahale edilemez. 7- Devlet, girişim ve çalışma hürriyetini rekabete dayalı serbest piyasa kuralları ile sosyal devlet ilkesi çerçevesinde korur ve geliştirir. 8- Adli ve idari işleyiş; masumiyet karinesi, lekelenmeme hakkı ve ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkelerini koruyan, gözeten ve güçlendiren bir yaklaşımı merkezine alır. 9- Hiç kimse, eleştirisi veya düşünce açıklaması nedeniyle özgürlüğünden yoksun bırakılamaz. 10- Bağımsız ve tarafsız yargı ile korunan hukuk devleti, hak ve özgürlükler ile adaletin teminatı olarak her alanda tahkim edilir. 11- Haklarının ihlal edildiğini iddia eden herkes, etkili kanun yollarına zahmetsiz şekilde erişebilmelidir. Adalete erişim, hak ve özgürlüklere saygının merkezindedir. İnsan Hakları Eylem Planı’nın 9 amacı ise şunlar: 1- Daha güçlü bir insan hakları koruma sistemi 2- Yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi 3- Hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık 4- İfade, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi 5- Kişi özgürlüğü ve güvenliğinin güçlendirilmesi 6- Kişinin maddi ve manevi bütünlüğü ile özel hayatının güvence altına alınması 7- Mülkiyet hakkının daha etkin korunması 8- Kırılgan kesimlerin korunması ve toplumsal refahın güçlendirilmesi 9- İnsan hakları konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkındalık İnsan Hakları Eylem Planı’na ilişkin Adalet Bakanlığı tarafından yürütülen 1,5 yıllık hazırlık sürecinde, toplumun her kesimi çalışmalara dahil edildi. Ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarından sendikalara, barolardan hukuk fakültesi dekanlarına, hakim, savcı ve avukatlardan akademisyenlere kadar tüm kesimlerin görüşleri alınarak hazırlanan İnsan Hakları Eylem Planı için gayrimüslim cemaat temsilcilerinin de aralarında bulunduğu 1571 kişinin katılımıyla 5 çalıştay ve 53 toplantı yapıldı. Bu süreçte Eylem Planı’nda görev alan hukukçu, akademisyen ve bürokratlar, yaklaşık 2 bin 380 saat çalıştı. Ayrıca, hazırlık sürecinde 2014-2019 Eylem Planı’nın uygulama sonuçları AİHM, Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme kararları, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler’in ilgili komitelerinin rapor ve tavsiye kararları, Avrupa Birliği ülke raporları ile AGİT belgeleri ve diğer ülkelerin Birleşmiş Milletler’e sunduğu İnsan Hakları Eylem Planları’na ilişkin analizler de yapıldı. BRT/TRT