Gıda Mühendisleri Odası’ndan elektrik kesintileri ve gıdalar hakkında açıklama

Sıkça elektrik kesintisi yaşadığımız şu günlerde, besin kaynaklarımızı hem sağlıklı tüketebilmek, hem de verimli kullanabilmek adına çok dikkatli olmak gerektiği muhakkaktır. Bu bağlamda elektrik kesilince buzdolabındaki ve dondurucudaki gıdaların ne kadar dayandığı en önemli konulardan biridir. Gıda tedarik zincirlerinin alacağı tedbirlere ek olarak hem bireysel olarak alışverişlerimiz sırasında, hem de evlerimizde de ciddi önlemler almalı ve dikkat edilecek hususları bilmemiz gerekmektedir.  

ELEKTRİK KESİNTİSİ ÖNCESİ ALINACAK ÖNLEMLER: 

• Tüm soğuk hava depoları, buzdolapları ve dondurucuların verimli bir şekilde çalıştığından emin olunmalı ve sıcaklıklar termometre yardımıyla düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. Buzdolaplarının  +4 ^oC, dondurucular ise -18 ^oC ‘ de çalıştığından emin olunmalıdır.  
• Tedarik zincirinin ilk basamağı olan tedarikçilerin soğuk muhafaza ürünlerini uygun sıcaklıklarda taşımasının sağlanması için süratle hareket edilmesi ve hızlıca marketlerin soğutucularına yerleştirilerek soğuk zincirin kırılmaması çok önemlidir.  
• Marketlerin elektrik kesintisi gibi durumlarda uygun sıcaklıklarda muhafazasını sürdürebilmesi için mutlaka jeneratör kullanılması gerekmektedir.  

• Jeneratör olmayan işletmelerde ve evlerde elektrik kesintilerinde kullanılmak üzere  derin dondurucuda, buzdolabında veya soğutucularda yiyeceklerin soğuk kalmasına yardımcı olmak için buz aküleri veya jel paketleri bulundurun. 

• Hemen ihtiyacınız olmayabilecek  taze et ve tavuk gibi soğutulmuş ürünleri daha uzun süre  bozulmadan muhafaza etmek için  dondurun. 

• Kapaklı buzluk ve dondurucular kullanılması da marketlerin enerji kaybı yaşamasını büyük ölçüde önleyecektir.  
• Dondurucuda yiyecekler gruplandırılmalıdır. Örneğin kolay çözülebilecek gıdalar iç bölümde dururken, zor çözünecek gıdaları kapağa yakın konumlandırılmalıdır. 
• Enerji kaybı olmaması adına alışveriş esnasında da istenen ürünü hızlıca alıp dolap kapaklarını kapalı tutması, kendisine gösterilen önemi bir başka müşteriye de göstermesi halk sorumluluklarımızdan olmalıdır. İkaz edici levhalar kullanılmalıdır. 

ELEKTRİK KESİNTİSİ SIRASINDA: 

• Kasapların kıyma makinelerinin soğutuculu olsa dahi her kullanımda içinde kalan parçaların ayrılması, parça etlerin kıyma haline getirilmeden tezgahta değil soğuk hava depolarında asılı şekilde muhafaza edilmesinin sağlanması gerekmektedir. 
• Balık satış noktalarından balık alırken buzun mutlak suretle varlığını kontrol etmekte ve balıkta koku olmamasına dikkat etmeliyiz.  
• Tavuk satış noktalarında ise buzluk ve derin dondurucuların kapaklarının iyice kapalı olması, ürünlerde herhangi bir renk değişikliğinin bulunmaması, ürün alırken de kapakları olabildiğince kısa süre açık tutulması ürünün bir süre daha korunmasını sağlayacaktır. Alınacak bu önlemler, çiğ ve bakteri üreme özelliği bakımından çok riskli olan bu grubu da belli bir süre koruyacaktır. 
• Süt ve süt ürünlerinde sıvı ve yumuşak yapıda olanlar (süt, ayran, kefir, krem peynir, yumuşak yapılı peynirler, yoğurt vb) 2 saatten fazla sürede +4 ^oC üzerindeki sıcaklığa maruz kalmış ise, yukarıda belirtilen yöntemlerle soğutulmaya ve +4 ^oC de tutulmaya devam edilmelidir. Aksi takdirde tüketilmemelidir. Ancak sert yapıdaki peynirler daha dayanıklı olduğundan bu ürünler daha uzun süre +4-8 ^oC sıcaklığa maruz kalabilirler.  
• Kırmızı et, kanatlı eti ve deniz ürünleri işlenmiş veya işlenmemiş olması fark etmeksizin 2 saatten fazla +4^oC nin üzerindeki sıcaklığa maruz kalmış yukarıda belirtilen yöntemlerle soğutulmaya ve +4 ^oC de tutulmaya devam edilmelidir. Aksi takdirde tüketilmemelidir. 
• Ekmek grubu ürünler serin yerde muhafazası yeterli olacağında bu kategoriye girmemekle birlikte; etiketinde buzdolabında bulundurulması önerilen ürünler de 2 saatten fazla +4 ^oC üzerindeki sıcaklıklara maruz kalmış ise yukarıda belirtilen soğutma yöntemleri soğutulmaya ve +4 ^oC de tutulmaya devam edilmelidir. Aksi takdirde tüketilmemelidir. 

ELEKTRİK KESİNTİSİ SONRASINDA: 

• Gerekmedikçe buzdolapları açılmamalı, açılmamış buzdolabı yiyecekleri 4 saat boyunca mevcut ısısında tutacaktır, ancak et, tavuk, balık, süt ürünleri, yumurta gibi gıdalar 4 saatten sonra bakteri üretmeye başlar ve hızlıca bozulma gösterir. Yeterli soğutma yapılmadığı zaman ve bu gıdalarda şüpheye düştüğünüz anda kesinlikle tüketmeyiniz. 
• Donmuş gıda eğer hala buz kristalleri içeriyorsa bozulmanın başlamamış olduğunu ve yeniden güvenle dondurulabileceğini göstermektedir.  
• Gıdalarda farklı renk, koku, yapı görmüşseniz o ürünü tüketmemeniz gerekmektedir.  
• Gıdaların bozulup bozulmadığını anlamak için kesinlikle tadına bakmamalıyız.  
• Kapağı açılmamış bir dolapta tamamen çözüldüğünden emin olduğunuz dondurulmuş gıdalar 24 saati geçmemiş ise ve sıcaklık + 4 ^oC’den yüksek değil ise ürünler pişirilip tüketilebilir fakat kesinlikle tekrar dondurulmamalıdır. 

Alınacak önlemler ve dikkat edilecek hususlar gıdalarımızı tamamı ile koruyamayacaktır. Ancak bilinmelidir ki bilinçli tüketicilerin bulunduğu her alanda kaynaklarımız daha verimli kullanılacak, var olan bu ekonomik krizde yaşamımızı sürdürmemiz için gerekli besinlerin de israfını önemli ölçüde engelleyecektir.