Turizm ve Ekonomi Çalıştayı Girne’de yapılıyor Cumhurbaşkanlığı himayesinde Turizm ve Ekonomi Çalıştayı bugün Girne Acapulco Otel’de yapılıyor. Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve eşi Sibel Tatar’ın katılımı ve Ekonomik Örgütler Platformu ile Halk Bankası katkılarıyla düzenlenen çalıştayın açılış konuşmalarını, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Başbakan Ünal Üstel, Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçisi Ali Murat Başçeri, Maliye Bakanı Alişan Şan, Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu, Türkiye Halkbankası A.Ş. Genel Müdürü Osman Arslan ve Türkiye Medikal Turizm Derneği Başkanı Sinan İbiş yaptı. Çalıştay kapsamında, “bölgenin potansiyelini anlamak, bölgenin potansiyeli değerlendirmek, bölgeye gelen insan ve kuruluş profilleri nasıl, bölgesel ekonomik unsurlarda sorunlar ve iyileşme alanları nelerdir?” olmak üzere dört başlıkta değerlendirmeler yapıldı. -Tatar: “Turizm alanındaki başarılanlar küçümsenecek başarılar değil” Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, açılış konuşmasına Azerbaycan’da yaşanan olaylara değinerek başladı ve şehit verilmesinden duyduğu üzüntüyü dile getirdi. Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Halk Bankası Kıbrıs Müdürü ve eşi Sibel Tatar’ın titiz çalışmaları sonucu çalıştayın düzenlendiğini belirterek, Halk Bankası Müdürü ve çalıştaya katkı koyan herkese teşekkür etti. Turizmin adanın lokomotif ve en önemli sektörü olduğunu dile getiren Tatar, 1974’ten önce Kıbrıslı Türklerin bu sektörde var olmadığını Maraş’ın ise turizmin en önemli noktası olduğunu belirtti. Maraş’ın topraklarının Vakıflara ait olduğunu söyleyen Tatar, 1871’de Türklerin adaya gelerek Vakıflar İdaresi’ni kurduklarını ve Maraş’ın vakfedildiğini belirtti. Kıbrıslı Türklerin haksızlığa uğradığını söyleyen Tatar, İngiliz sömürge dönemi ve sonrasındaki zor şartlarda bile turizm faaliyetlerinde yer almaya çalıştıklarını kaydetti. O yıllarda İşadamı Asil Nadir’in babası İrfan Nadir ve Con Aziz’in turizm alanında bazı çabaları olduğunu dile getiren Tatar, Ünal Çağıner’in de girişimci olarak bu bölgede hiçbir şey yokken Acapulco Otel’i kurduğunu, devasa bir eser ortaya çıktığını ve bugünlere geldiğini söyledi. Tatar, Ekonomik Örgütler Platformu’na da çalıştaya verdiği destekten ötürü teşekkür etti. Barış Harekatı sonrasında tüm izolasyon ve engellere rağmen Türkiye üzerinden bağlantılarla ülkeye turist taşımaya başlandığını söyleyen Tatar, ilk gelen turistlerin de ülkeden daha önce ayrılan yurttaşlar olduğunu belirtti. Turizm alanında başarılanların küçümsenecek başarılar olmadığını söyleyen Tatar, ülkede Kıbrıs Türkü’nün kendi devleti altında sivil toplum örgütleriyle birlikte mücadele verdiğini, çevreyi koruyarak turizmi yaratmak adına burada çalışmalar yürütüldüğünü belirtti. Dengeli bir şekilde turizm faaliyetlerinin ülke bütününe yayıldığını söyleyen Tatar, tanıtımın önemine değinerek, Türkiye’nin turizm faaliyetlerinin tanıtımının yapıldığı alanlarda KKTC’nin de tanıtımının yapıldığını vurguladı. Tatar, Türkiye’nin desteğiyle bütün dünyada KKTC’nin turizm potansiyelinin, tarihinin, kültürünün, geçmişinin tüm dünyada tanıtıldığını dile getirdi. -“Maraş açılımıyla ciddi artış gördük” “Maraş açılımıyla KKTC’nin turizm ve ekonomik potansiyelinde ciddi bir artış gördük” diyen Tatar, eleştirenlerin de açılımın sağladığı katkıyı gördüğünü kaydetti. Bugüne kadar 700 binden fazla insanın Maraş’ı ziyaret ettiğini söyleyen Tatar, Maraş’ın açılmasının KKTC’nin turizm potansiyelini artıran bir hamle olduğunu söyleyerek, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a desteğinden ötürü teşekkür etti. Tatar, Maraş açılımına tepkiler de olduğuna işaret ederek “Ama büyük siyasette cesur bir adımlar atmak lazımdır, biz bunu başardık” dedi. Tatar, turizmde 5 milyon turist hedefini dile getirerek, ülkede turizm ve yüksek öğretim yapabilmek için suyun önemine vurgu yaparak, Türkiye Cumhuriyeti’nden su getirilmesi projesini adaya kazandıran Türkiye’ye teşekkür etti. Suyun turizmin gelişmesi için nimet ve zenginlik olduğunu dile getiren Tatar, suyun ülke genelinde dağıtılmasının önemine vurgu yaptı. Türkiye’nin de desteğiyle ülkenin potansiyelini artırarak halka refah ve mutluluk vermek için çalıştıklarını söyleyen Tatar, bu noktada Halk Bankası’na finansa erişim noktasında destekleri için teşekkür etti. Tatar, yerli ürünlerin ve yan sektörlerin gelişmesi için finansa ihtiyaç duyulduğunu dolayısıyla Halk Bankası’nın açtığı kredilerin önemli ve değerli olduğunu söyledi. “Doğu Akdeniz’de gerginliklerin geride kalmasıyla turizm potansiyelinin artmasını temenni ediyorum” diyen Tatar, KKTC ve Anavatan Türkiye Cumhuriyeti’nin bu siyasetin geliştirilmesi için iş birliği içinde bölgede yapacağı çalışmaların önemine vurgu yaptı. Tatar, Türkiye Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un ziyaretinde belirttiği şekilde yeni havalimanının açılmasıyla büyük gövdeli uçakların ülkeye inebileceği ve yılda 500 bin turist daha gelebileceğini söyleyerek, güven ve istikrarı sağlamak ve hedeflere ulaşmak için Türkiye birlikte çalışmaya devam edeceklerini ifade etti. -Başbakan Üstel: “1986’da imzalanan protokolle turizm lokomotif sektör” Başbakan Ünal Üstel, 1974 sonrasında Kıbrıs Türk Federe Devleti oluşturulurken tarım ve hayvancılıkla uğraşan halkın, 1983 yılında KKTC’nin kurulması ve 1986 yılında Türkiye Cumhuriyeti ile ekonomik ve mali iş birliği protokolü imzalanmasıyla birlikte turizmin KKTC’nin lokomotif sektörü olduğunu söyledi. “Turizmin ülkeye neler kazandırdığını hepimiz görmekteyiz” diyen Üstel, tarım ve hayvancılığın ardından eğitimin, inşaat sektörünün de geliştiğini, ekonomiye hayat vermeye başladığını ifade etti. Ekonomiye en büyük girdiyi sağlayanın turizm olduğunu dile getiren Üstel, yapılan çalışmalarla yatırımcıları teşvik etmeye çalıştıklarını belirtti. Yatak hedefini 50-60 binlere çekmek gerektiğini dile getiren Üstel, bunu yaparken ara eleman ve mesleki okullara da önem vermek gerektiğini vurguladı. Üstel, tüm sektörlere hayat verenin turizm olduğunu söyleyerek, turizmin ülkeye sağladığı katkıya değindi. Ülkenin geleceğinin turizm üzerine olduğunu dile getiren Üstel, 2019 istatistiklerine bakıldığında, pandemi döneminde de görüldüğü şekilde ülkede üretilenlerin yüzde 75’nin turizm ve eğitim bölgelerinde tüketildiğini, bu iki sektörün birlikte büyümesi gerektiğini, finansın bu noktada önemli olduğunu belirtti. Enerji konusuna değinen Üstel, daha süratli bir şekilde ileriye gidilmesi, turizm ve sanayinin önünün açılması için enerji sorununa çare bulmak gerektiğini, Avrupa’da da bu sorunun yaşanmakta olduğunu söyledi. Üstel, alternatif enerjilerden faydalanmak ve ücretleri düşürmek için hükümetin çalışmalar yapmakta olduğunu kaydetti. -Başçeri: “Kendi ayakları üzerinde duran KKTC’nin yaratılmasında her zaman KKTC makamların yanındayız” Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçisi Ali Murat Başçeri, Halkbank ülke müdürü ile yaptıkları bir görüşmede alternatif turizm, turizmin ekonomiye katkısı konusunda bir soru sorduğunu söyleyerek, Halkbank’ın esnaf ve küçük üreticilere destek veren bir banka olduğu önyargısıyla ona KKTC’li paydaşlarla bir araya gelmeleri önerisinde bulunduğunu dile getirerek, “Bu yolculuk böyle başladı, bugün buradayız” dedi. Başçeri, Cumhurbaşkanı Tatar ve eşi Sibel Tatar’a Halkbak’a verdikleri destek için ve Halkbank’a da ülke ekonomisinin bütününü ilgilendiren bir konudaki bu çalışmaya destek verdiği için teşekkür etti. Kendi ayakları üzerinde duran KKTC’nin yaratılmasında her zaman KKTC makamların yanında olduklarını söyleyen Başçeri, özel sektörün rekabet gücünün artırılması, yatırım ortamının iyileştirilmesi, enerji ve gıda arz güvenliği gibi alanlarda yapılacak reformları desteklemeye devam edeceklerini ifade etti. Turizmin diğer ekonomik alanları nasıl hareketlendireceği konusunun tartışıldığı toplantılara değinen Başçeri, özellikle Bafra bölgesindeki turizm yatırımlarının tartışıldığı dönemde bu tesislerin tarım ve diğer alanlarda nasıl katma değer olarak KKTC hükümetine geri döneceğinin tartışıldığını hatırladığını belirtti. Başçeri, o günden bugüne otellerin özellikle et ihtiyacını karşılamak konusunda sıkıntı yaşadığına yönelik şikayetlerde bulunduğunu, bunun bardağın boş tarafı olduğunu söyleyerek, “Ama bardağın dolu tarafı da var örneğin bugün KKTC’de Lefkoşa’daki beş yıldızlı bir otelin tüm mefruşatını yapacak bir yerli mobilya sektörü var” dedi. Turizmin ekonominin birçok alanına katkıda bulunan bir sektör olduğunu dile getiren Başçeri, turizmin şekillendirilmesinin ekonominin boyutlarını geliştirmesi için önemli olduğunu söyledi. Başçeri, KKTC’nin ciddi bir potansiyeli olduğuna inandığını dile getirerek, çalıştayda bu potansiyelin nasıl hayata geçirilebileceğini, ekonominin hareketlenmesi noktasında ortaya konacak görüşlerin, karar vericiler için kıymetli olacağını belirtti. -“Salgının öğrettiklerini faydaya çevirmek gerek” Turizmin ekonomi için lokomotif olduğunu ama diğer sektörleri de çekme anlamında bir sorumluluğu bulunduğunu, bütüncül bir yaklaşımın oluşturulması gerektiğini belirten Başçeri, salgının öğrettiklerini faydaya çevirmek gerektiğini ifade etti. -“Politika üretmek için veriye ihtiyaç var” Politika üretmek için veriye ihtiyaç duyulduğunu, KKTC’de Turizm İstatistik Sisteminin bir an evvel kurulması gerektiğini söyleyen Başçeri, bu konunun 2022 yılı Mali İşbirliği Protokolü içinde de yer aldığını ancak hayata geçirilemediğini, hayata geçirilerek veriler ışığında politikalar üretilmesi gerektiğini belirtti. Başçeri, turizmin birçok konuyla birbirine entegre olduğunu söyledi. Yeni Ercan Havalimanı Terminali’nin açılmasıyla birlikte önemli potansiyelin KKTC turizminin önüne açılacağına inanç belirten Başçeri, Turizm Geliştirme Ajansı’nın 2021 yılında hedef pazar olarak belirlediği İngiltere ve Almanya’da KKTC’nin tanıtımı adına önemli çalışmalar yaptığını, terminalin açılmasıyla bu çalışmanın meyvelerinin görüleceğini kaydetti. Başçeri, ülkeye gelen turistlerin ülkenin güzelliklerini görebilmesi gerektiğini, KKTC hükümetinin adanın bütününde turizm adası olduğunu gösterecek yatırımlar yapabilmesi ve kaynak ayırabilmesi gerektiğini ifade etti. Başçeri, “Kamu maliyesinden desteği alma konusunda öncü olan turizmin kamu maliyesine de katkı veren bir sektör olacağına yürekten inanmaktayım” dedi. -Şan: “Sürdürülebilir sağlık ve ekonominin önemi bir daha ortaya çıkmıştır” Açılışta konuşan Maliye Bakanı Alişan Şan, pandemi, siyasal krizler, Rusya Ukrayna savaşının hem dünyayı hem de KKTC’yi etkisi altına aldığını belirtti. “Sürdürülebilir sağlık ve ekonominin önemi bir daha ortaya çıkmıştır” diyen Şan, tasarruf yapmak ve gelirleri artırmak gerektiğini, kaynakları en iyi şekilde kullanmanın önemli olduğunu kaydetti. Şan, bazı kaynakları israf etmemek adına verimli kullanarak daha iyi geri dönüşler alınabileceğini belirterek 2019 yılında turizmin gelirler içindeki yerinin pandemiyle birlikte sıfırlandığını söyledi. Şan, yolcu sayısının 2019 rakamlarını yakalamak üzere olduğunu söyleyerek, ülke içindeki hareketliliğin de arttığını belirtti. Ulaşım, konaklama hizmetleri, çevre, tanıtım ve finansman başlıklarının turizm için önemini dile getiren Şan, finansmanın önemini çok iyi idrak eden bir kişi olduğunu söyledi. -“Yatırımcının finansmana erişimi kolay olmalı” Yatırımcının finansmana erişiminin kolay olması gerektiğini dile getiren Şan, projelerin gerçekleşmesi hayata geçmesi için finansmana erişim ve maliyetlerin kolay olmasına ihtiyaç duyulduğunu belirtti. Tanıtım bütçelerine değinen Şan, 2023 bütçesinde kaynakları zorlayarak tanıtıma kaynak yaratacaklarını belirtti. Çevre kirliliğini sorununa dikkat çeken Şan, “Fahri çevre korumacılara ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum. İhbar edilmeleri halinde çevreyi kirleten kişilerin ceza alması gerektiğine inanıyorum. Denetim noktasını bu şekilde güçlendirebiliriz” dedi. “Ulaşım ciddi sorunlarımızdan biridir” diyen Şan, ambargolardan kaynaklanana sorunların ulaşıma yansımalarının çok ciddi olduğunu, bu noktada uçak seferlerinin artırılmasıyla maliyetlerin düşeceğine inandığını söyledi. -Amcaoğlu: “Bundan sonraki süreçlerde ihracata ve iç tüketime yönelik üretimi artırmak gerek” Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu, 2019 öncesine rakamlarına değinerek, “Bu rakamlara dönebilmek için çok daha fazla çaba sarf etmemiz gerektiğine inanıyorum” dedi. Yeni Ercan Havalimanı terminalinin açılıp gerekli adımları atmak gerektiğini söyleyen Amcaoğlu, öğrencilerin ve turizmle uğraşanların sıkıntı yaşamasının kabul edilemeyeceğini belirtti. Bundan sonraki süreçlerde ihracata ve iç tüketime yönelik üretimi artırmak gerektiğini dile getiren Amcaoğlu, ulaşım, eğitim ve turizmin pandemiyle gelen kapanma döneminde ekonominin sorunlara yol açtığını anımsattı. Ülkenin içinde bulunduğu ekonomik şartlarda dövizin durumuyla birlikte ekonominin tekrar şekillendirilmesi gerektiğinin ortaya çıktığını dile getiren Amcaoğlu, yüksek öğretim, bilişim, turizm alanlarında yapılması gerekenlerin tekrar gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi. Amcaoğlu, ayakları yere basan mevzuatlara, enerji alanında strateji ve hedefler belirlenmesi ve bu yönde yasalar çıkarılmasına ihtiyaç duyulduğunu söyleyerek, Enerji Dairesi Yasasının tamamlandığını ve Enerji Üst Kurulu Yasası’nın Meclis’e gönderildiğini belirtti. -“Enerji sorunu çözülmezse konuşmanın anlamı kalmayacak” Amcaoğlu, enerji sorunu çözülmezse, verimliği artırılmazsa, arz güvenliği doğru noktaya çekilmezse eğitim ekonomi ve turizmi konuşmanın bir anlamı kalmayacağını kaydetti. Enerji ile ilgili Enerji Verimlilik Yasası ve elektrikli araçlarla ilgili yasaların tamamlandığını, Meclis’e gönderileceğini dile getiren Amcaoğlu, bu ülkenin turizm, inşaat sektörü, yüksek öğretim, üretime yönelik istihdamı artıracak şartların çalıştayda bir kez daha gözden geçirilmesi çağrısında bulunarak, bunun yol haritası oluşturmaya katkı sağlayacağını belirtti. Amcaoğlu, çalıştayı hazırlayan Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, eşi Sibel Tatar ve katkı koyanlara teşekkür etti. -Arslan: “Kıbrıs, Türkiye’nin desteğiyle turizm eğitim sağlık hizmet tarım sanayi gibi alanlarda dimdik ayakta” Türkiye Halk Bankası A.Ş. Genel Müdürü Osman Arslan, KKTC’nin ekonomik potanisyelini yeniden değerlendirmek için çalıştayın düzenlendiğini söyledi. Kıbrıs Türk halkının refahına katkı koyacağına inanç belirten Arslan, “Kıbrıs önemli ve değerli bir adadır, Türk halkı haksız ambargolara maruz bırakılmış, çaresizliğe terk edilmek istenmiştir ancak anavatan Türkiye’nin desteğiyle turizm eğitim sağlık hizmet tarım sanayi gibi alanlarda dimdik ayaktadır. Güçlenmeye devam edecektir” diye konuştu. Yeni havalimanı terminalinin bölgenin kalkınmasına katkı sağlayacağını söyleyen Arslan, bankanın katkılarıyla hayata geçecek projenin hayırlı olması dileğinde bulunarak, “Bu projeye katkı vermek bizim için gurur meselesidir.” dedi. Banka ve sağladığı kredilerle ilgili bilgi veren Arslan, esnafa, kadın girişimcilere yönelik verilen kredi desteği konusuna değindi. -İbiş: “Neler yapılması gerektiğini masaya yatıracağız” Türkiye Medikal Turizm Derneği Başkanı Sinan İbiş ise konuşmasında, geleceği şekillendirmek üzere ne yapılabileceğini konuşmak üzere çalıştayın düzenlendiğini söyledi. “Türk evladı olarak birliktelik ve beraberliğimizin neferi olarak katkı sağlamaya çalışacağız” diyen İbiş, “Ekonominin dinamiklerini sıtmadan çıkarabilir miyiz? Zorluklar nedir, neler yapılması gerekir. Bunları masaya yatıracağız” dedi. Kıbrıs’ın güçlü bir turizm destinasyonu olduğunu söyleyen İbiş, eğitim ve inşaat alanlarında da girişimler bulunduğunu belirtti. İbiş, “Kıbrıs’ın zorlukları olduğu gibi imkanlar da var bunları konuşacağız” diye konuştu. Konuşmaların ardından mola verildi. Çalıştay bugün saat 17.30’da yapılacak değerlendirmenin ardından sona erecek.